شاک ویو تراپی چیست و در فیزیوتراپی چه کاربردی دارد

شاک ویو تراپی

شاک ویو تراپی یک روش درمانی است که در حوزه فیزیوتراپی استفاده می‌شود. این روش به منظور بهبود عملکرد مفاصل، افزایش انعطاف‌پذیری عضلات، کاهش درد و بهبود کیفیت حرکت اعضا از طریق تابش امواج مافوق صوت صورت می‌گیرد. در این روش، اصول علمی فیزیولوژی و حرکت شناسی برای بهبود و بازیابی عملکرد بدن به کار گرفته می‌شود.

شاک ویو تراپی یک روش موثر در درمان برخی بیماریهای ناشی از ناهنجاریهای اسکلتی-عضلانی است، که به خصوص در مورد بیماریهایی مانند درد مزمن پاشنه پا، فاسیای کف پا، التهابات اپی کندیلیت داخلی و خارجی، التهابات تاندونهای شانه (کلسیفیکاسیون شانه) و شکستگیهای جوش نخورده در بدن تاثیرات چشمگیری دارد. امواجی که در روند درمان بوسیله شاک ویو مورد استفاده قرار می گیرند، امواج مافوق صوت هستند که دارای انرژی بالایی بوده و با اثرات میکروترومایی (Microtrauma ) خود در بافتهای مورد هدف، خون رسانی را به بافت افزایش داده و موجب سرعت بخشیدن به روند بهبودی آن بافت آسیب دیده می شوند.

تاریخچه مطالعات انجام شده برروی اثرات دستگاه شاک ویو (Shockwave)

اگرچه استفاده از تابش موج و لیزر (شاک ویو تراپی) در درمانهای پزشکی، بصورت گسترده ای که امروزه مورد مصرف قرار می گیرد، جز علوم نوین بشمار می آید ولی مطالعات برروی اثر تابش امواج بر بدن انسان در خلال جنگ جهانی دوم، زمانیکه نجات یافتگان کشتیهای غرق شده بر اثر امواج ناشی از انفجار بمبهایی که در آب منفجر شده بودند، دچار ضایعات ریوی شده بودند، آغاز شد. پس از آن در دهه پنجاه میلادی مطالعات روی این مطلب دامنه وسیعتری پیدا کرد تا زمانیکه در سال ۱۹۸۰ اولین بیمار سنگ کلیوی با روشی به نام ESWL درمان شد که در این روش سنگها با تابش امواج فراصوتی شکسته می شوند تا قابل حرکت و دفع از طریق مجاری ادراری باشند.

۱

ورود به فیزیوتراپی

بعد از استفاده موفقیت آمیز از امواج در این زمینه از پزشکی، در سال ۱۹۸۵ مطالعاتی در مورد تاثیر شاک ویو بر روی استخوان انجام شد. در این آزمایشات از دستگاه شاک ویو برای درمان مفصل کاذب و دیر جوش خوردن استخوان استفاده شد که امروزه نیز از این دستگاه برای درمان بیماریهای ارتوپدی مانند: اپی کندیلیت خارجی هومروس (بیماری که اغلب آرنج تنیس بازان را به خود دچار می کند)، خار پاشنه، دیرجوش خوردگی و جوش نخوردگی شکستگیهای استخوان، استفاده می شود. فیزیوتراپی امروزه با این تگنولوژی معنای دیگری پیدا کرده و فیزیوتراپ ها دامنه استفاده از این دستگاه را گسترش داده اند.

شاک ویو یک روش درمانی غیرتهاجمی محسوب می شود و این بدان معناست که برای درمان بیماریها به این روش نیازی به عمل جراحی و شکافتن بافتهای بدن نمی باشد و بیمار پس از طی دوران درمان در هرجلسه نیازی به بستری شدن و گذران دوران نقاهت مانند اعمال جراحی را ندارد. این روش به بیماران کمک می کند تا امور روزانه خود را از قبیل پیاده روی، ورزش کردن و بلند کردن اجسام با وزن عادی را بدون درد و ناراحتی انجام دهند.

۲

نحوه کار دستگاه شاک ویو

دستگاه شاک ویو در واقع از امواج صوتی با انرژی و دامنه بالا در روند درمان استفاده می کند. این دستگاه باعث می شود تا در مدت زمان کوتاهی در حد چند نانوثانیه، فشار حداکثری از طریق امواج به بافت آسیب دیده منتقل شود. در واقع دستگاه شاک ویو از الگوی ضربه ای استفاده می کند که یکی از ویژگیهای اصلی این دستگاه به شمار می رود. انرژی که امواج در این روش از خود ساطع می کنند آسیبهای جزیی به سطح سلولهای بافت هدف می زنند که این آسیبهای سطحی موجب تحریک فاکتورهای رشد آنژیوژنیک (Angiogenic Growth Factors )، افزایش نئووسکولاریزاسیون (Neovascularization ) و افزایش خون رسانی به بافت آسیب دیده می شود. در نتیجه اثر میکروترمایی که دارد باعث سرعت بخشیدن به فرآیند ترمیم بافتهای اسکلتی-عضلانی می شود.

آثار فیزیولوژیکی که برای درمان با دستگاه شاک ویو تاکنون به ثبت رسیده به شرح زیر می باشند:

• • • افزایش فعالیت سلولی
    • آزاد شدن ماده P
    • آزاد شدن پروستاگلاندین هایی (Prostaglandin) نظیر VEGF، TGF،NO،E2 و سایر سیتوکین های التهابی
    • تخریب رسوب های کلسیفیک (عموما در تاندون ها)
    • آثار تسکین دهنده گذرا روی اعصاب آوران

شاک ویو برای چه کسانی مفید است

شاک ویو تراپی برای افراد مختلفی که با مشکلات عضلانی، مفصلی، یا حرکتی روبرو هستند، مفید و موثر است. در زیر چندین گروه از افرادی که استفاده از شاک ویو برایشان موثر است، ذکر شده است:

1. بدنسازان و ورزشکاران حرفه‌ای: افرادی که فعالیت‌های ورزشی حرفه‌ای انجام می‌دهند، ممکن است با مشکلات عضلانی و مفصلی مواجه شوند. شاک ویو تراپی به آن‌ها کمک می‌کند تا عضلاتشان را تقویت کنند، انعطاف‌پذیری بیشتری برای حرکات ورزشی بدست آورند و از آسیب‌های مرتبط با ورزش جلوگیری کنند.
2. افراد با مشکلات عضلانی و مفصلی: افرادی که به دلیل بیماری‌های عضلانی، مفصلی یا آسیب‌های حاد یا مزمن، با محدودیت‌های حرکتی روبرو هستند، از شاک ویو تراپی به عنوان یک راهکار فیزیوتراپی استفاده می‌کنند. این تکنیک‌ می‌تواند کمک کند تا علائم درد کاهش یابد و کیفیت حرکت بهبود یابد.
3. افراد با مشکلات پس از جراحی: برخی از افراد پس از عمل جراحی، به فیزیوتراپی نیاز دارند تا بهبود سریع‌تر و بهتری را تجربه کنند. شاک ویو تراپی می‌تواند با افزایش سرعت بازسازی و ترمیم اندام در روند بهبود بعد از جراحی مفید باشد.
4. افراد با فعالیت‌های روزمره محدود: افرادی که به دلیل فعالیت‌های روزمره خود محدودیت دارند، مثل نشستن طولانی در محیط کار یا استفاده بیش از حد از دستگاه‌های الکترونیکی، ممکن است از شاک ویو تراپی برای کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی مفاصل خود بهره‌مند شوند.

توجه به این نکته مهم است که هر فرد نیازهای خاص خود را دارد، و برنامه شاک ویو تراپی باید با توجه به شرایط فردی و توصیه پزشک یا فیزیوتراپیست ترتیب یافته باشد.

موارد استفاده از دستگاه شاک ویو

استفاده از دستگاه شاک ویو در درمان بیماریها، فواید بسیاری دارد که  از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش و تسکین درد
• تسریع روند بهبودی
• کاهش دوره بهبودی
• بهبود التهاب مزمن
• رشد عروق خونی جدید
• تحریک رشد بافت‌ های جدید
• تحریک ترشح مواد شیمیایی در سلول‌ ها
• ایمن و کم تهاجمی
• پیشگیری از انجام جراحی های غیر ضروری
• شکستن و از بین بردن رسوب کلسیم در بافت ها

#

#

• تاندونیت کشکک زانو
• التهاب تاندون آشیل
• تاندونیت
• تنیس البو
• گلف البو
• تاندونیت کلیفیسته
• درد جلوی زانو
• گرفتگی ها و تورم عضلانی
• شانه یخ زده
• نقاط ماشه ای
• زخم پای دیابتی
• درد کف پا

بر این اساس از روش شاک ویو تراپی در درمان بیماریهای بسیاری می توان استفاده کرد. بیماریهایی از جمله:

• انواع آرتروز
• درد کمر
• درد پاشنه پا
• زانودرد مزمن
• درد و آسیب های شانه مانندآسیب‌ روتاتور کاف
• تسکین درد گردن
• درد کشاله ران
• درد و التهاب مفصل لگن
• بدشکلی مفاصل
• شکستگی های استرسی استخون
• تسریع جوش خوردن استخوان ها پس از شکستگی
• التهاب مفاصل
• خار پاشنه

آیا شاک ویو تراپی همراه با درد است؟

در طول درمان با این روش، ممکن است کمی ناراحتی در بافت هدف برای فرد تحت درمان ایجاد شود ولی از آنجایی که زمان استفاده از این دستگاه در هر جلسه تقریبا ۵ دقیقه است (که ممکن است بسته به شرایط فرد بیمار و نوع بیماری کمتر یا بیشتر باشد) اغلب افراد قادر به تحمل این درد هستند و با مشکلی از این بابت مواجه نمی شوند. با توجه به اینکه تکنولوژی استفاده شده در این دستگاه مطابق با استانداردهای روز جهان می باشد بیمار هیچگونه حس ناخوشایند یا درد را احساس نمی کند.

استفاده از این روش در درمان بیماریها، هیچ گونه عوارض جانبی برای افراد تحت درمان نداشته و افراد پس از پایان جلسات شاک ویو تراپی به راحتی می توانند به کارهای روزانه خود بپردازند. برای استفاده از دستگاه شاک ویو در درمان بیماریها نیازی به مراقبتهای خاصی قبل و بعد از طی دوره درمان نیست.

موارد منع مصرف دستگاه شاک ویو

در برخی موارد، استفاده از دستگاه شاک ویو منع شده است. این موارد عبارتند از:

• زنان در طول دوره بارداری
• وجود تومورهای استخوانی
• کودکان در سنین رشد
• افراد مبتلا به انواع سرطان
• افراد مبتلا به مشکلات قلبی و عروقی
• افراد مبتلا به اختلالات سیستم عصبی
• افراد مبتلا به اختلالات گردش خون و انعقاد خون
• افراد مبتلا به دیابت
• بیمارانی که ازداروهای کورتونی در یک ماه اخیر استفاده کرده اند
• بیمارانی که از برخی داروها مانند داروهای رقیق‌ کننده خون استفاده می کنند

معرفی دستگاه شاک ویو مورد استفاده در فیزیوتراپی راهین

دستگاه Shockwave Storz MP50 ساخت کشور سویس مطابق با نیازهای روزافزون علم پزشکی طراحی و تولید شده است. این دستگاه توانایی انجام شاک ویوتراپیهای متمرکز و رادیال و همچنین ارتعاشهای مکمل و وکیوم تراپیها را به طور همزمان در خود جای داده است. داشتن واحدهای کنترلی به همراه “راهنمای درد” که به صورت دستی قابلیت تنظیم دارند، صفحه نمایشی لمسی ۱۵٫۴ اینچی، دستگیره R-SW از نوع فالکون (Falcon) برای شاک ویوهای رادیال و دستگیره F-SW از نوع سپیا (Sepia) برای شاک ویوهای متمرکز از جمله قطعات کاربردی این دستگاه به شمار می رود.

از ویژگیهای برجسته این دستگاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- تمامی کنترلهای لازم برای تنظیمات دستگاه در حین مصرف بر روی هر یک از دستگیره های رادیال و متمرکز قرار داده شده تا در هنگام استفاده از این دستگاه نیازی به توقف برای تنظیمات بعدی نباشد.

۲- قابلیت مشاهده محل دقیق درد از طریق صفحه لمسی دستگاه و تنظیم دقیق هر یک از دستگیره ها بر روی محل دقیق مورد نظر برای معالجه

۳- نفوذ امواج ساطع شده از دستگاه تا عمق ۶۵ میلیمتری در حالت نفوذ کانونی و تاثیر درمانی این امواج تا عمق ۱۲۵ میلیمتری بافتهای بدن که با توجه به این قابلیت، می توان از این دستگاه در درمانهای سطحی و عمیق به روش شاک ویو استفاده کرد.

۴- این دستگاه همچنین قابلیت تنظیم برنامه های اختصاصی درمان برای هر بیمار را دارد که باعث تمایز این دستگاه از سایر دستگاه های هم رده خود شده است.