28 فوریه تاریخچه فیزیوتراپی در ایران

تاریخچه فیزیوتراپی در ایران

مراقبت‌های سلامتی در رابطه با عملکرد و حرکت انسان و همین‌طور به حداکثر رساندن پتانسیل فیزیکی افراد، فیزیوتراپی نامیده می‌شود. با شناسایی پتانسیل‌های حرکتی افراد سعی در به حداکثر رساندن کیفیت زندگی و پیشرفت توانایی حرکتی افراد دارد، علاوه بر این با مداخله و درمان از ایجاد آسیب پیشگیری می‌کند. درواقع بخشی از سیستم توان‌بخشی و زیست‌شناسی است و در مراقبت‌های حاد نیز نقش دارد. فیزیوتراپیست­ها از طریق حرکت و تمرین، ماساژ، آموزش و مشاوره به افراد آسیب‌دیده، بیمار یا ناتوان، به پیشرفت و بهبود سلامتی آن‌ها کمک می‌کنند. آن‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا با کنترل درد و بیماری، سلامتی خود را در تمامی سنین حفظ کنند.

تاریخچه فیزیوتراپی به ۴۶۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد زمانی که بقراط و گالنس از ماساژ، تکنیک‌های دست و هیدروتراپی برای درمان بیماران استفاده می‌کردند. پس از توسعه ارتوپدی در قرن هجدهم دستگاه‌هایی مانند Gymnasticon برای درمان نقرس و بیماری‌های مشابه، با استفاده از ورزش منظم مفاصل، توسعه‌یافته‌اند که شبیه به پیشرفت‌های بعدی در فیزیوتراپی بوده است. ورود این رشته به ایران به آغاز دهه ۴۰ برمی‌گردد که در ادامه بیشتر در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

• فیزیوتراپی چیست؟
• تاریخچه فیزیوتراپی
• ورود فیزیوتراپی در ایران

فیزیوتراپی چیست؟

با استفاده از تکنیک‌های ثابت‌شده  می‌توان به بازگرداندن عملکرد حرکتی افرادی که تحت تأثیر آسیب قرارگرفته‌اند و یا در اثر ناتوانی و مشکل سلامتی، قدرت حرکتی خود را ازدست‌داده‌اند کمک کرد.  درمانی است که می‌تواند در دستیابی به عملکردهای حرکتی در زندگی به شما کمک کند.

فیزیوتراپیست با استفاده از دانش خود می‌تواند از چگونگی حرکت بدن اطلاع یافته و با استفاده از مهارت‌های درمانی دستی علائم را تشخیص و بیماری را درمان کند. آن‌ها می‌توانند به شما در جلوگیری بسیاری از صدمات و بیماری‌ها کمک کنند. اگرچه  برای درمان صدمات و آسیب‌دیدگی‌ها به‌خوبی شناخته‌شده است اما فیزیوتراپیست برای درمان و جلوگیری از طیف وسیعی از مشکلات سلامتی مثل مشکل مفاصل، استخوان‌ها و بافت نرم، قلب، قفسه سینه، ریه و همین‌طور مغز و سیستم عصبی مهارت لازم را دارد.

فیزیوتراپی با رویکرد به سلامتی و تندرستی کلی فرد در هر مرحله از زندگی وی می‌تواند کمک‌کننده باشد و قادر است توانایی جسمی و حرکتی افراد را که در اثر تصادف یا بیماری از دست رفته است، درمان کند. اصل موضوع به مشارکت بیمار در مراقبت از خود از طریق آموزش، آگاهی، توانمندسازی و مشارکت در درمان برمی‌گردد. شما می‌توانید در هر زمان از زندگی خود از این درمان بهره‌مند شوید.  در کاهش کمردرد یا آسیب‌های ناگهانی، مدیریت بیمارهای مزمن درازمدت مانند آسم به شما کمک ‌می­کند، همچنین یک روش درمانی جهت آماده‌سازی برای زایمان و یا یک رویداد ورزشی خواهد بود.

تاریخچه فیزیوتراپی

بر اساس برخی از مدارک تصویری و نوشته‌شده توسط مورخان درمان‌های فیزیوتراپی مانند هیدروتراپی، ماساژ درمانی و ورزش در کشورهایی مانند هند، چین و یونان هزاران سال پیش مورداستفاده قرارگرفته است. حدود ۱۰۰۰ سال قبل مردم چین برای اصلاح موقعیت بدن و بهبود تنفس تمریناتی مانند کونگ‌فو انجام می‌دادند. هندوها نیز فرم خاصی از تمرینات و ماساژها را برای درمان آرتروز و ورم مفاصل انجام دادند. در حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد در یونان باستان هرودیکوس(Herodicus) یک پزشک یونانی در مورد تمرینات شناخته‌شده‌ای به نام Ars Gymnastica یا هنر ژیمناستیک توضیح داد که شامل کشتی، پیاده‌روی و بلند کردن وزنه برای بهبود شرایط خاص بوده است. در ۴۶۰ پیش از میلاد هیپوکرات یک پزشک یونان باستان که به‌عنوان پدر علم پزشکی شناخته‌شده بود بر انجام تمریناتی برای بهبود قدرت فیزیکی تأکید داشت. در همان سال در یونان هیدروتراپی یا همان آب‌درمانی مورداستفاده قرار گرفت. علاوه بر این ارسطو توصیه کرد که برای رفع خستگی از ماساژ با روغن استفاده شود.

علم نوین

در سال ۱۷۲۳ نیکلاس آندری استاد دانشکده پزشکی پاریس این واقعیت را ثابت کرد که تمرینات می‌توانند به ساخت عضلات به‌ویژه در بازو و پاها کمک کنند. اگرچه طبق مطالب گفته‌شده فوق تاریخچه این علم به خیلی سال پیش برمی‌گردد اما به صورت واقعی در سال ۱۸۱۳ توسط پرهنریک لین(Per Henrik ling) به جهان معرفی شد. وی موسسه ژیمناستیک خود را برای ماساژ، مانیپولاسیون و تمرین در سال ۱۸۱۳ تأسیس کرد. در سال ۱۸۸۷  توسط اداره ملی بهداشت و رفاه سوئد به رسمیت شناخته شد. به‌زودی کشورهای دیگر از سوئد پیروی کردند. در سال ۱۸۹۴ چهار پرستار در بریتانیا انجمن فیزیوتراپی را تشکیل داده‌اند. دانشکده فیزیوتراپی در دانشگاه اوتاگو در نیوزلند در سال ۱۹۱۳ از آن‌ها تبعیت کرده و کالج رید(Reed College) در پورتلند آمریکا در سال ۱۹۱۴، در رشته دستیاری و کمک‌های بازیابی فارغ‌التحصیلانی داشت.

در ادامه تاریخچه  باید گفت که اولین تحقیقات فیزیوتراپی در ایالات‌متحده آمریکا در سال ۱۹۲۱ منتشر شد. در همان سال Mary McMillan انجمن فیزیوتراپی را سازمان‌دهی کرد و اکنون این انجمن با نام APTA فعالیت می‌کند.

درمان فیزیوتراپی در دهه ۱۹۴۰ اساساً شامل ورزش، ماساژ و کشش بود. در اوایل دهه ۱۹۵۰ روش‌های مانیپولاتیو برای ستون فقرات و انتهای مفاصل مورداستفاده قرار گرفت. بعدازآن فیزیوتراپی علاوه بر بیمارستان در کلینیک‌های ارتوپدی، مدارس عمومی، دانشگاه‌ها، مراکز توان‌بخشی، و دیگر مراکز پزشکی مورداستفاده قرار گرفت.

 ورود فیزیوتراپی در ایران

 اگرچه آثار زیادی از فیزیوتراپی سنتی در سایر کشورها رواج داشته است اما این علم در ایران ناشناخته بود تا اینکه اولین فارغ‌التحصیلان این رشته در خارج از کشور به ایران بازگشتند. اولین قدم‌های علم فیزیوتراپی در ایران به آغاز دهه ۱۳۴۰ برمی‌گردد. جایگاه خالی فیزیوتراپی در کنار سایر رشته‌های پزشکی متخصصین و فارغ‌التحصیلان این رشته را بر آن داشته تا اولین مرکز آموزشی فیزیوتراپی در ایران را تأسیس کنند. این فارغ‌التحصیلان خارج از کشور که اکثراً در انگلستان تحصیل‌کرده بودند برای تأسیس انجمن فیزیوتراپی در ایران قدم برداشته و مؤسس، هیئت‌مدیره و اعضای انجمن را خودشان تشکیل دادند. سپس بعد از فارغ‌التحصیل شدن اولین گروه از تحصیل کنندگان فیزیوتراپی در ایران در مرداد ۱۳۴۸ تعداد اعضای انجمن افزایش‌یافته تا اینکه امروز به بیش از ۲۰۰۰ نفر رسیده است.

اولین انجمن ایران

اولین انجمن فیزیوتراپی در ایران در سال ۱۳۴۵ تأسیس شد. با شروع به کار این انجمن در بیمارستان‌های پایتخت، مشخص شد که تعداد بیمارانی که بیماری‌شان با کمک فیزیوتراپ قابل‌درمان است بسیار زیاد بوده لذا به نیروی بیشتری برای کمک نیاز خواهد بود. ازاین‌رو همین جوانان اولین مرکز آموزشی این رشته را در کشور راه‌اندازی کرده‌اند. بالاخره با کمک سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۳۴۵ اولین مدرسه فیزیوتراپی در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران تأسیس و شروع به فعالیت کرد و اولین دانشجویان این رشته در ایران در سال ۱۳۴۸ فارغ‌التحصیل شدند. با پشتکار این عزیزان امروز ۱۱ دانشکده فیزیوتراپی در ایران وجود دارد.

اولین مرکز فیزیوتراپی در ایران در بیمارستان فیروزگر تهران تشکیل‌شده که یک بیمارستان وابسته به وزارت بهداشت بوده است. علاوه بر این دانشگاه‌های پزشکی کشور نیز از دیگر ارکان اجرایی بهداشت و درمان در آن زمان بودند بنابراین اولین فیزیوتراپیست­های وابسته به دانشگاه تهران در بخش اعصاب بیمارستان هزار تخت خواب امام خمینی فعالیت خود را آغاز کردند.

در مجموع می­توان گفت که این علم از روش‌های فیزیکی برای بازگرداندن، بهبود و حفظ توانایی فیزیکی، روحی و اجتماعی با توجه به تغییراتی که در وضعیت سلامت ایجادشده است استفاده می‌کند.